История Полтавы

1 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней быў маладзец, рухавы,
Казак што трэба, хлопец-зух,
Прыдатны да ўсялякай справы
І валацуга з валацуг.
Ён, як спалілі Грэкі Трою,
З яе зрабіўшы сцірту гною,
Даў драла з торбаю пустой;
Вайной абсмаленых Траянцаў,
Брытагаловых галадранцаў,
Забраў, як упякаў, з сабой.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

2 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ён, хутка парабіўшы чоўны,
На хвалі мора іх спусціў,
Траянцаў насадзіўшы поўна,
Куды глядзелі вочы, плыў.
Але Юнона, злыбядуха,
Расквохталася, як квахтуха, —
Энея не любіла — страх;
Ужо даўно яна хацела,
Каб вытрас дух ягоны з пела
Сам д'ябал і развеяў прах.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

3 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней не даспадобы сэрцу
Юноны — ён яе ўгнявіў:
Ён быў гарчэйшы ёй ад перцу,
Яе спагады не прасіў;
Ды горай быў нялюб за тое,
Што, бачыш, нарадзіўся ў Троі
І маткаю Венеру зваў;
Што дзядзькам быў яго таксама
Парыс, памёршы сын Прыяма,
Які Венеры яблык даў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

4 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Пабачыла Юнона з неба,
Што пан Эней пусціўся ў шлях;
Пра тое ёй шапнула Геба...
Юнонай авалодаў жах!
У санкі паву запрагала,
Пад хустку каснікі схавала,
Каб не свяцілася каса;
Карсет як след зашнуравала
І з хлебам-соллю паімчала
У дом Эола, як аса.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

5 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Здароў, Эол, пан браце-сваце,
Як маешся, мой дабрадзей? —
Гаспадара спытала ў хаце
Юнона. — Ці чакаў гасцей?»
Паставіла талерку з хлебам
Перад старым Эолам-дзедам,
Сама садзілася на ўслон.
«Зрабі мне ласку, дабрадзею!
Не дай пазбыць бяду Энею.
Цяпер плыве па моры ён.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

6 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ты знаеш, што ў яго на мэце,
Ён рабаўнік і гарлахват,
Як будзе вандраваць па свеце,
Нямала свет зазнае страт.
Накліч бяду на ліхадзея,
Каб людзі верныя Энея
Пагінулі і каб ён сам...
За гэта дзеўку-чарнаброўку,
Красуню, ягадку, сяброўку,
Табе я, бог за сведку, дам».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

7 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Гэй, гэй! Ой ліха, ліха кату! —
Насупіўся Эол стары. —
Я ўсё б за гэтакую плату
Зрабіў, ды распусціў вятры:
Барэй яшчэ ляжыць з пахмелля,
А Нот паехаў на вяселле,
Зефір, нягоднік, баламут,
З дзяўчатамі зажаніхаўся,
Эўр у падзёншчыкі наняўся,
Вось і рабі, што хочаш, тут!

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

8 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ды аплявухай участую
Я гада — не ўцячэ Эней;
У міг адзін яго магу я
Загнаць у багну да чарцей.
Ну, а цяпер бывай здарова!
Аднак свайго трымайся слова,
Аб змове нашай ні гугу!
Як ашукаеш, не вітайся,
На ласку больш не спадзявайся,
Табе я не дапамагу».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

9 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

І тут пачаў Эол на ўзмор'е
Склікаць усе свае вятры
З загадам сапсаваць надвор'е...
Пайшлі па моры пухіры!
На хвалях зашумела пена,
Вада крыніцай закіпела,
Эней аж крыкнуў — проста жах;
Заплакаў, зарыдаў ад гора,
Яго шпурляла ў чоўне мора —
У ранах пела і ў струпах.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

10 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Вятры праклятыя ўзняліся,
А мора грознае раве;
Слязьмі Траянцы абліліся,
Энея за жывот бярэ;
Усе чаўны параскідала,
Людзей пагінула нямала;
Хапіла злой бяды на ўсіх!
Эней крычыць, што «я Нептуну
У лапу торбу грошай суну,
Абы на моры шторм заціх».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

11 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Пачуў пра грошы абдзірала
Нептун, пакінуў з крэктам печ;
Яго такое ўсхвалявала —
Бо грошы неблагая рэч!
І ў момант асядлаўшы рака,
Імчаў, як на кані ваяка;
Да берага пад'ехаў сам;
Ліхім вятрам загадваў грозна:
«Чаго гудзіце вы так розна,
Няма на мора ходу вам!»

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

12 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Тут схамянуліся, як птахі,
Вятры і драла, хто куды,
Ды гэтак, як да лесу Ляхі
Альбо ад вожыка харты.
Нептун жа ўзяў мятлу-мятліпу
І вымеў мора, як святліцу,
І сонца глянула на свет.
Нібы нанова нарадзіўся
Эней тады, перахрысціўся
Ды загадаў варыць абед.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

13 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

У момант змайстравалі лавы,
Паслалі дошкі — стол гатоў;
І людзі, прагныя да стравы,
Абедалі без лішніх слоў.
Галушкі з салам уміналі,
Лямешку і кулеш глыталі,
І брагу з конавак пілі,
Ды і гарэлкі не міналі;
Ледзь-ледзь з застолля паўставалі,
І потым спаць усе пайшлі.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

14 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Венера, жвавая, ўвішная,
Пачуўшы, што Эол сівы
На сына жаху наганяе,
Што той, няшчасны, ледзь жывы,
Прыбралася ва ўбор багаты,
Нібы спяшалася на свята
Альбо на танцы да сяла! —
На галаве каўпак парчовы,
З вусамі кунтуш галуновы,
Зевесу скардзіцца пайшла.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

15 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Зевес тым часам піў сівуху
І еў са смакам селядца;
Канчаў ён сёмую васьмуху,
Асушваў кварту да канца.
Тут ён, усю ў слязах, Венеру
Убачыў, шчырага намеру
Яна не ўтойвала зусім:
«Майму Энею, татка любы,
Загубпы зноў жадаюць згубы
І чыняць новы гвалт над ім.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

16 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ды не! не быць Энею ў Рыме!
Хутчэй чорт здохне пад сасной!
Ці зноў засядзе хан у Крыме,
Ці сыч ажэніцца з савой.
Ды хто не ведае Юнону?
Без нагавору, без праклёну
Не можа жыць яна між нас!
Каб больш Юнона не шалела,
Замоўкла і не вар'яцела,
Ты даць павінен свой наказ».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

17 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Зевес, усё дапіўшы з кружкі,
Сваёй рукой пагладзіў чуб:
«У праўдзе я, мая дачушка,
Заўсёды цвёрды быў, як дуб.
Эней сваё здабудзе царства,
Мець будзе моцнае ўладарства
І стане немалым панком.
На паншчыну ўвесь свет пагоніць,
Нямала дзецюкоў наплодзіць
І ўсім ім будзе важаком.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

18 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Заедзе да Дзідоны ў госці,
Банкетаваць з ёй будзе там;
Палюбяша яе любосці,
І заляцацца будзе сам.
Ідзі, нябога, не нудзіся,
Ідзі, за сына памаліся,
Так будзе ўсё, як я сказаў!»
Венера пану-бацьку міла
Паклоны нізкія адбіла,
А ён яе пацалаваў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

19 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней прачнуўся, дзякуй богу,
І пасклікаў сваіх людзей,
Сабраўся хутка ў шлях-дарогу
І завідна паплыў далей.
Плыў-плыў, плыў-плыў, ажно абрыдла,
На мора, што яму агідла,
Глядзеў, як чорт на крыж святы.
«Калі б, — казаў, — памёр я ў Троі,
Мяне з вандроўкаю пустою
Не падружыў бы лёс пусты».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

20 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Затым Эней, адчаю поўны,
З Траянствам голым падагнаў
Да берага марскога чоўны.
«Ці ёсць што есці,» — запытаў.
Траянцы тое-сёе з'елі,
Каб ногі іх не аслабелі:
Пайшлі гуляць, куды хто з кім.
Эней узмор'ем валачыўся
І сам не знаў, дзе прыпыніўся,
Аж зірк — і горад перад ім.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

21 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Той горад Карфагенам зваўся,
Жыла Дзідона ў месцы тым,
Хто пра Дзідону ні пытаўся,
Адзін адказ быў чутны ўсім.
Слыла Дзідона працавітай,
Прыгожай паняй, самавітай,
Хоць аўдавела ў час ліхі.
Яна Траянцаў напаткала
У горадзе, распытваць стала
Пра іх вандроўныя шляхі:

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

22 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Адкуль гаротнікі такія?
Мо з рыбай Дон прыслаў сюды?
Пі, можа, бурлакі якія?
Накіраваліся куды?
Які дзівак вас узначаліў?
І хто да берага прычаліў?
Гурт валацуг, а не ваяк!»
Траянцы штось прамармыталі,
Дзідоне ў ногі нізка ўпалі,
А ўстаўшы, адказалі так:

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

23 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Народ хрышчоны, мы ў паходзе
Бадзяемся без пэўных мэт,
З далёкай Троі ўсе паходзім,
Эней нам замарочыў свет.
Даліся нам у знакі Гракі,
Энея самаго на здзекі
Ліхія выгналі адтуль;
Ён загадаў нам кінуць Трою,
Падгаварыў плысці з сабою,
Цяпер ты знаеш, мы адкуль.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

24 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Над нашай доляй нешчаслівай
Ты, пані, злітуйся хутчэй!
Будзь міласцівай, незласлівай,
Табе падзякуе Эней.
Мы абнасіліся дазвання —
У лахманах замест убрання,
Схуднелі, быццам шчанюкі!
Мы світкі, кажухі згубілі
І з голаду ў кулак трубілі,
Нам выпаў, бачыш, лёс такі».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

25 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Дзідона горка зарыдала
І з твару белага свайго
Хусцінкай слёзы выцірала.
«Калі б, — сказала, — я таго
Энея вашага спаткала,
Ужо б тады вясёлай стала,
Тады б было ўжо свята нам!»
Тут зірк — Эней, нібыта з неба:
«А вось і я, калі вам трэба!
Дзідоне кланяюся сам».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

26 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

З Дзідонай потым абняліся,
Пацалаваліся, ды як!
За ручкі белыя ўзяліся,
Вялі размову сяк і так.
Пайшлі ў Дзідоны дом вялікі
Праз калідораў строй бязлікі,
Зайшлі ў святліцу ды й на дол,
Пілі на дыванах сівуху
І елі смачную макуху,
Пакуль паклікалі за стол.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

27 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Тут каштавалі рознай стравы,
З кляновых кубкаў квасе пілі;
І мяса елі і прыправы
З гліняных місак, дзе былі
І парсюковыя галовы,
І хрэн, да слёз праняць гатовы,
З падліўкай вострай індыкі;
На закусь быў кулеш і каша,
Праснак, мачанка, сыракваша,
З мядовым макам піражкі.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

28 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

І кубкамі пілі вішнёўку,
Мёд, піва, брагу і сырэц,
Гарэлку простую, зуброўку,
Курыўся дымны ялавец.
Бандура гапака іграла,
Кадрыль наярвалі цымбалы,
Падсвіствала жалейка ім;
Вальс дружна скрыпкі пачыналі,
Дзяўчаты ног не шкадавалі,
Хапала весялосці ўсім.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

29 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Сястру Дзідоны звалі Ганнай,
Якая дзеўкай хоць куды
Была — жывой, для ўсіх жаданай;
Дык і яна прыйшла сюды,
Прыбраная па добрай звычцы —
У яркай байкавай спаднічны,
А завушніцы аж гараць.
Красуня Ганна гэтым часам
У круг танцорскі з выкрутасам
Энея выйшла запрашаць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

30 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней і сам так расхадзіўся,
Як той стаеннік з табуна,
Што крыху пан не ўверадзіўся,
Як з ім скакаць пайшла яна.
Ажно падкоўкі іх заззялі,
Ажно паджылкі задрыжалі
У тых заядлых плясуноў,
Калі, узняўшы пыл матнёю,
З салёнай прымаўкай, крутою,
Эней упрысядкі пайшоў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

31 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

А пасля танцаў варэнухі
Па добрай шклянцы валілі,
І маладзіцы-сакатухі
Тачылі лясы як маглі;
Дзідона моцна заюрыла,
Гаршчок з варэнаю разбіла,
Да адурэння ўсе пілі.
Дзень цэлы, як чмялі, гулі ўсе
І спаць ляглі, як упіліся;
Энея ж ледзьве павялі.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

32 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней на печ палез, як змогся,
Зарыўся ў проса, там і лёг;
А хто хацеў, дамоў пацёгся,
А хто ў хляўчук, а хто пад стог.
А некаторыя хлябталі,
Ды так, дзе ўпалі — там і спалі,
Сапелі, пыхкалі, храплі;
Дужэйшыя ж па чарцы бралі,
Аж покуль пеўні праспявалі —
Датуль пілі, пакуль маглі.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

33 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Дзідона выпіла з пахмелля
Гарэлкі чарку раніцой;
Прыбралася, бы на вяселле
Альбо на танцы трэба ёй.
Караблік-чэпчык брала новы,
Спадніцу і карсет шаўковы,
У косы каснікі ўпляла;
На ногі боцікі абула,
Андарачок свой апранула,
А ў рукі хустачку ўзяла.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

34 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней тым часам, як праспаўся,
З пахмелля быў расолу рад;
Пасля памыўся і прыбраўся,
Нібы хлапчына да дзяўчат.
Дзідона госцю дарагому
Адзенне мужа шле, якому
Ужо не ўстаць з нямой труны:
Сарочку, і кафтан з кітайкі!”,
І шапку, пояс з каламянкі,
І пару ботаў, і штаны.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

35 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Як апрануліся, сышліся
Яна і ён паразмаўляць;
Паснедаўшы, зноў узяліся
Так, як учора, баляваць.
Дзідона так упадабала
Энея, што й сама не знала,
Дзе дзецца ёй і што рабіць;
Яна і лясы з ім тачыла,
Яна і жартавала міла,
Энею б толькі дагадзіць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

36 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Яна прыдумала гулянку,
Каб весялейшы быў Эней,
Каб з ёй да вечара ад ранку
Бяду ён забываў хутчэй,
Дзідона вочы завязала,
Гуляць заўзята ў жмуркі стала,
Энея прагнучы злавіць;
Эней адразу здагадаўся,
Каля Дзідоны завіхаўся,
Каб толькі ёй унаравіць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

37 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Тут ходырам хадзіла хата,
Гулялі ўсе, хто як умеў;
Хто жураўля скакаў заўзята,
А хто ад дудачкі пацеў,
Ад хрэшчыка, ад гарыдуба,
Не раз даходзіла да чуба,
Як пачалі гуляць у жгут;
Чуваць быў смех вясёлы, жарты,
Заядла рэзаліся ў карты,
Над шашкамі сядзелі тут.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

38 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

У іх штодзень было пахмелле,
Пілі гарэлку, як ваду,
Штодзень банкет, нібы вяселле,
Хмель разганяў бяду-нуду.
Энею пані, як у казцы,
Нібы балячцы альбо трасцы,
Так дагаджала кожны дзень;
Яго Траянцы-прайдзісветы
Усе абуты і адзеты,
А голыя ж былі, як пень.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

39 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Траянцы ўсім даліся ў знакі,
Прынадай сталі для кабет,
На вечарынках, забіякі,
Дзяўчатам завязалі свет.
Ды й сам Эней там гаспадарыў,
Дзідоне ў лазні спінку парыў...
Відаць, і ў грэх увёў Эней!
Страх, як яна яго кахала,
Што нават розум трапіць стала,
Хоць і не трапіла раней.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

40 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Вось так Эней жыў у Дзідоны,
Забыў і пра вандроўку ў Рым.
Больш не баяўся ён Юноны,
З Траянствам баляваў сваім;
Эней за жонку меў Дзідону
І жыў з ёй, хоць не па закону,
Муціў, як на сяле маскаль!
Бо — хрэн яго не ўзяў — рухавы,
Прыгожы, жвавы, і ласкавы,
І востры, як у брытвы сталь.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

41 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Дурэў Эней з Дзідонай разам,
Як з селядцом дурэе кот;
Шалелі так яны, што часам
Каціўся градам з твараў пот.
З Энеем раз на паляванні
Была яна, ды на змярканні
Навала ў спрат загнала іх...
Хто знае, што яны рабілі
За тым грудком у тыя хвілі, —
Яны ж былі там удваіх.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

42 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Не гэтак хутка час мінае,
Як хутка пішацца пяром,
Як казка нам апавядае...
Цячэ марудна дзень за днём.
Эней прагасцяваў нямала, —
Ужо і памяць не трымала,
Куды Зевес паслаў яго.
Не год пражыў ён, не паўгода,
А цэлых два, каб не нягода,
Пражыў бы так і больш таго.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

43 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Юпітэр неяк ненарокам
З Алімпа глянуў; раптам ён
І Карфаген акінуў вокам —
Аж там Траянскі ветрагон...
Бог на Энея раззлаваўся,
На свет цалюткі раскрычаўся;
Аж злосць яму скрывіла рот:
«Я думаю — ён у паходзе,
А ён засеў, як муха ў мёдзе,
Сядзіць, нібы ў балоце чорт.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

44 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ганца паклічце, загадайце
Ісці хутчэй сюды яму,
Ды толькі вока не спускайце,
Каб не патрапіў у карчму!
Хачу ледзь свет паслаць ганца я.
Авохці мне, бяда ліхая!
Разленаваўся пан Эней.
Гультай, аб справах і не дбае,
Яго Венера падбівае,
Каб звёў Дзідону, ліхадзей».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

45 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Меркурый прыляцеў трывожны,
З ілба як град каціўся пот,
Пры ім і брыль і кій дарожны —
Гатовы рушыць у паход;
На ім і боты з кутасамі,
А ззаду торба з сухарамі,
Пры стрэльбе ён, пры бізуне.
Ён, выгляд маючы паходны,
Сказаў: «Гатоў я, татка родны,
Ісці, куды пашлеш мяне».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

46 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«У Карфаген стралой шалёнай
Імчы і ўдзень ты і ўначы, —
Зевес ганцу сказаў, — з Дзідонай
Хутчэй Энея разлучы.
Няхай адтуль ён уцякае,
У Рым далейшы шлях трымае,-
А то на печку, бач, залез.
Калі ж гуляць там застанецца,
На літасць хай не спадзяецца, —
Так загадаў, скажы, Зевес».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

47 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Меркурый нізка пакланіўся,
Перад Зевесам брыль прыўзняў,
І праз парог пераваліўся,
І крок да стайні скіраваў.
Адклаўшы ўбок сваю нагайку,
Запрог ён коні ў таратайку,
Свісь — паімчаліся яны.
Нагайкай коні паганяе,
Нібы маланкай — аж брыкае
Ад перапуду прысцяжны.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

48 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней жа брагай заліваўся
І на падлозе сп'яна лёг;
Ён на загад не спадзяваўся,
Як шась Меркурый на парог.
«А што ты робіш, ш'еш сівуху?
Ці можа хочаш аплявуху? —
Ганец штомоцы закрычаў. —
А ну, адгэтуль прэч збірайся,
З Дзідонаю не жаніхайся,
Зевес адчальваць загадаў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

49 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Няўжо апроч гульні ды танцаў,
На свеце іншых спраў няма?
Хутчэй у шлях збірай Траянцаў;
Зевес злуецца недарма;
Калі не возьмешся за розум,
Дык добрых ты заробіш розаг
Ад пана бога, так і знай.
Глядзі, каб сёння ж прэч падаўся
Адгэтуль і не затрымаўся,
Мяне другі раз не чакай».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

50 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней затросся, як сабака,
Як Каін, задрыжаў увесь;
Аж з носу пацякла табака:
Ён ведаў, хто такі Зевес.
Пайшоў здзяйсняць ганца параду,
Склікаць Траянцаў на нараду;
Сабраўшы, даў такі наказ:
«Хутчэй свае збірайце клункі,
Такія склаліся варункі,
Што нам у мора рушыць час!»

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

51 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

А сам вярнуўся да будынку,
Усю старызну пазбіраў;
Свае манаткі склаў у скрынку,
На човен рэчы адаслаў,
Чакаў, калі Дзідоне ўночы
Глыбокі сон заплюшчыць вочы,
Каб ціха ўстаць і — за парог...
Хоць развітацца з ёю сілы
Не меў і свет яму нямілы,
Ды ехаць мусіць — бачыць бог.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

52 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Яна ж адразу адгадала,
Чаму ён ходзіць сам не свой,
І ўсё на вус сабе матала,
Каб не застацца ў дурнях ёй;
З-за печы часта выглядала,
Рабіла выгляд, што драмала,
Што сон яе змарыў цяпер.
Эней падумаў, што ўжо спала,
І толькі даць хацеў ён драла,
Як хоп Дзідона за каўнер.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

53 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Чакай, варожы сын, манюка!
Ты разлічыся перш са мной;
Вось задушу цябе, гадзюка!
Ні з месца лепш: чакай і стой!
Ты гэтак плаціш, пан ласкавы,
За хлеб мой, пра мяне няславу
Распусціш ты як свет вялік!
Вось як!.. За пазухай гадзюку
Прыгрэла я сабе на муку;
Свінні паслала пухавік.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

54 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Калі мы стрэліся з табою,
Ты быў, згадай, як збан пусты;
Не толькі скарбу за душою —
Не меў кашулі сподняй ты.
Ці знаў ты, што такое грошы?
Табе было не да раскошы,
Адзіны козыр меў — штаны;
Ды й тыя, калі знаўся з горам,
Свяціліся, аж глянуць сорам,
І світка — лапікі адны.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

55 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Чым я табе не дагадзіла?
Ражна якога захацеў?
Ліхая падбівае сіла
Цябе, каб шчасця ты не меў. —
Дзідона горка зарыдала,
Ад злосці валасы ірвала,
Пачырванела, быццам рак.
Па вуснах пена закіпела,
Як быццам дурнап'яну з'ела,
Энея стала бэсціць так: —

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

56 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Жабрак, галетнік, кот прыблудны,
Кат, ліхадзей, сараматнік!
Паганы, брыдкі і паскудны,
Нягоднік, д'ябал, ерэтык!
За кпіны, што зазнаць я мушу,
Цябе я гэтак аплявушу,
Што сам заплачаш, пане мой!
Ты кпі з мяне, але не вельмі,
Бо ўраз павыдзіраю бельмы,
Трасешся, нібы хорт зімой!

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

57 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Хай чорт, хай ведзьма з качаргою
Табе прысніцца. Ты да іх
Вандруй з сабачай галыцьбою,
Каб вораг вас пабраў усіх,
Каб не гарэлі, не хварэлі,
На чыстым месцы пакалелі,
Каб аніводны чалавек
З Траянскай валацужнай голі
Не бачыў шчасця, светлай долі,
Каб вы бадзяліся ўвесь век!»

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

58 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней паволі адступаўся,
Пакуль не трапіў за парог,
А потым бег, не азіраўся,
І пад сабой не чуў ён ног.
Прыбег да мора мокры з твару,
Нібы прымчаў сюды з пажару
Ці ад пагоні канакрад;
Траянцам ехаць загадаўшы,
У човен сеў і, вёслы ўзяўшы,
Не азіраўся пан назад.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

59 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Дзідона цяжка сумавала,
Яна не ела, не піла;
Слёз праліла ў той дзень нямала,
Боль супакоіць не магла.
То бегала навокал дома
Альбо стаяла нерухома,
То ногці грызла на руках;
І занудзілася ў трывозе,
А потым села на парозе —
Стаяць ёй цяжка на нагах.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

60 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Сястру пазвала на параду,
Каб гора-ліха адагнаць,
Энееву аплакаць здраду
І сэрцу адпачынак даць.
«Ганулька, сонейка, крынічка,
Ратуй мяне, мая сястрычка,
Цяпер прапала я навек!
Мяне пакінуў, маладую,
Нібы распусніцу якую,
Эней, злы гад — не чалавек!

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

61 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Забыць яго не маю сілы,
Скаваў мне сэрца люты жах.
Куды ўпякаць мне? — да магілы!
Туды адзін надзейны шлях!
Усё яму я аддавала,
Людзей і славу занядбала.
Багі! Я з ім забыла вас.
Ох! Дайце мне такой атруты,
Каб сэрца, поўнае пакуты,
Забылася на нейкі час.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

62 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Няма, няма мне супакою,
Не льюцца слёзы ўжо з вачэй,
Заслаўся белы свет імглою,
Там толькі сонца, дзе Эней.
О Купідон, варожы сыне,
Любуйся, як Дзідона гіне...
Чаму не згінуў ты малым!
Мужчыны, ведайце, кабеты,
Такія ж здраднікі, як гэты
Эней... пракляцце ім усім!»

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

63 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Вось так Дзідона гаварыла,
І Жыццё няшчаснае кляла;
І Ганна, што ёй ні рабіла,
Ніякай рады не дала.
Сама з парыпай гаравала,
Рукою слёзы выцірала,
Паціху хліпала яна.
Пасля, нібы знайшоўшы выйсце,
Дзідона Ганну просіць выйсці —
Жадае сумаваць адна.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

64 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Дзідона доўга сумавала,
Пасля пайшла ў будынак спаць;
Вось нечакана з ложка ўстала,
З якойсьці думкаю, відаць.
Узяўшы крэмень, і красала,
І пакулле, пакіравала
Сцяжынкаю на агарод
Яна нячутнаю хадою
Парою піхаю начною,
Калі па хатах спаў народ.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

65 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Чароту куча ў агародзе
Ляжала — складзена на дол;
Хоць гэта не па царскай модзе,
Ды дзе ўзяць дровы — стоп вакол;
Ляжаў сухі чарот, што дровы,
Як порах, выбухнуць гатовы,
Ад сцюж ратунак — стэпу дар.
Дзідона іскры выкрасала
Пад ім, і пакуллем махала,
І немалы ўзняла пажар.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

66 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

На агародзе раздзімала
Пажар Дзідона недарма —
З сябе адзенне паскідала
І ў той агонь лягла сама.
Навокал полымя шугала,
Пакутніцы відаць не стала,
Курыўся толькі чад і дым! -
Энея так яна любіла,
Што аж сама сябе спаліла,
Аддаўшы пеклу назусім.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина I.

Текст поеми з ілюстраціями.

1 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней, пагнаўшы чоўны ў мора,
На Карфаген глядзеў з тугой;
Не мог свайго пазбыцца гора,
Нябога, слёзы ліў ракой.
Хоць ад каханай плыў паспешна,
Ды плакаў горка і няўцешна.
Пачуўшы ж пра Дзідоны смерць,
Сказаў ён: «Вечнае ёй царства,
А мне б — мець вечнае ўладарства,
Мне б — удаву другую мець!»

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

2 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Тут усхадзіліся на моры
Неўтаймаваныя вятры,
Яны ўздымалі хваляў горы
І чоўны кідалі ў віры,
Дзе іх і сяк і так круціла
І ледзь усе не патапіла
Разлютаванаю вадой.
Траянцы сумныя стаялі,
Ад страху, што рабіць, не зналі,
Дрыжалі, страціўшы спакой.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

3 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Быў з іх адзін, што варты ўвагі,
Якога Палінурам зваць;
Не страціў той дзяцюк адвагі,
Бо ўмеў не толькі балбатаць;
Не надта ён перапужаўся
І да Нептуна так звяртаўся:
«Што, пан Нептун, ты нарабіў?
А пі не сам навалу гэту
Ты ўзняў, каб звесці нас са свету?
Хіба пра грошыкі забыў? —

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

4 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Далей, пасля такой прамовы,
Сказаў Траянцам гаварун: —
Вы будзьце жывы і здаровы!
Мудруе нечага Нептун.
Куды цяпер, браточкі, пойдзем?
Мы да Італіі не дойдзем,
Бо мора лютае злуе,
Італія адсюль няблізка,
А ў буру морам ехаць слізка,
Ніхто чаўна не падкуе.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

5 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Тут недалёка ўжо, здаецца,
Браткі, краіна ёсць адна —
Сіцыліяй зямля завецца,
Мне падабаецца яна.
У момант пераскочым мора,
Перачакаем гэта гора,
Там уладарыць ягамосць —
Сам цар Ацэст, мы ачуняем
Адразу там і пагуляем,
Усё ў яго ўладанні ёсць».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

6 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Траянцы дружна веславалі
З усіх апошніх сіл сваіх,
Аж праціналі чоўны хвалі,
Нібы штурхалі чэрці іх.
Калі іх Сіцылійцы тыя
Убачылі, то як чмурныя
Да мора беглі, а пасля
Гасцей жаданых абдымалі,
Распытваліся, цалавалі,
Хутчэй вялі да караля.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

7 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ацэст Энею, нібы брату,
Быў рады, шчыра прывітаў
І, тут жа запрасіўшы ў хату,
Гарэлкаю пачаставаў;
Гарою там ляжала сала,
Кілбас насмажаных нямала
І хлеба пульхнага пуды.
Было ўсяго па поўнай меры,
Пасля Траянцы на кватэры
Паразышліся хто куды.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

8 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Траянцы, чуючы банкеты,
Замуркаталі, як каты;
У кахлях падалі паштэты
І кісялю ім і сыты;
Іх частавалі пірагамі,
Пячонкай, смажанай з грыбцамі,
Былі там з часнаком блінцы.
Эней з дарогі частаваўся,
І так гарэлкі налізаўся,
Што ледзьве не аддаў канцы.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

9 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Хаця Эней з гарэлкай знаўся,
Ды розуму ён не прапіў;
Ніколі бацькі не цураўся —
Сын богабаязлівы быў.
Успомніў ён: ад самагону
Анхіз, што бацькам быў ягоным,
Якраз у гэты дзень памёр.
Эней пачаставаць абедам
Старцоў надумаў, каб за гэта
Бог перад бацькам рай адпёр.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

10 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

На кліч яго Траянцы рады
Сысціся дружнай грамадой, —
Звяртаўся, просячы парады,
Да іх з прамовай ён такой:
«Анхіз, то бацька мой, панове,
Хай будзе мір на гэтым слове
Яму і вечны супакой,
Спаліла, бедака, сівуха,-
Згарэў, як ліст, ён, звяў, як муха,
Перад сцюдзёнаю зімой.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

11 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Хачу наладзіць я памінкі,
Хачу я даць старцам абед —
І неадкладна — без замінкі.
Як вы параіце: пі след?»
Траянцы гэтага чакалі,
Відаць, і дружна закрычалі:
«Энею, бог, дапамагай;
А мы і самі дапаможам
Табе, Эней, як толькі можам,
Твае сябры мы — так і знай».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

12 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

І ў момант кінуліся людзі
Гарэлку, мяса, хлеб купляць,
Хто клапаціўся аб пасудзе,
А хто аб страве мусіў дбаць;
Куш салодкую зрабілі,
Сыты мядовай насыцілі,
Папа дамовілі пасля;
Гаспадароў сваіх склікалі,
Старцоў па вуліцах шукалі,
На звон дзякам далі рубля.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

13 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Назаўтра, ледзь заднела, ўсталі,
Агонь за домам развялі
І мяса ў пяць катлоў наклалі,
Варылі страву і пяклі.
І пяць катлоў стаяла юшкі,
А ў чатырох былі галушкі,
Баршчу не меней шэсць катлоў;
Там смачнай ежы ўсім хапала,
Там вараных было нямала
Курэй, гусей ды бараноў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

14 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Цабэркі з брагай там стаялі,
Сівухі поўныя збаны;
Раздаўшы лыжкі, разлівалі
Там боршч і юшку ў ваганы.
Як праспявалі «Са святымі»,
Эней з гасцямі дарагімі
Не мог пякучых слёз стрымаць;
Наеліся і напіліся,
На дол зваліліся, змагліся...
Тады ўжо годзе памінаць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

15 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней і сам са старшыною
Анхіза памінаў як след;
Ужо заслаўся зрок імглою,
Хоць і не скончыўся абед;
А потым ён працверазіўся,
Зрок паступова праясніўся,
І, бледны, скіраваў свой след
Ён да людзей — усе так робяць, —
На дол з кішэні сыпаў дробязь,
Каб людзям помніўся абед.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

16 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней не варухне нагою,
Не чуе рук і галавы;
Апухлі вочы з перапою,
Як у гушчарнае савы,
Як бочка стаў, што абручамі
Нямоцна сціснута, нагамі
Васьмёркі па зямлі пісаў.
З нуды схуднеў ён і знямогся,
Дзе з ног зваліўся, там улёгся,
Да раніцы пад лаўкай спаў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

17 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Прачнуўся — усяго калоціць,
Пад сэрцам смокча, як глісты;
А галаву аж кругам водзіць,
Не меў ратунку ад нуды,
Пакуль не выпіў кубак шчыры
Гарэлкі пеннае з імбірам,
Пахмельны здзейсніўшы намер.
З-пад лаўкі вылез, пацягнуўся,
Салодка чыхнуў, скалануўся.
«Давайце, — крыкнуў, — піць цяпер».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

18 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

На кліч азваліся адразу
Паны, падпанкі і панкі,
Не трапілі дарэмна часу,
Пілі, як брагу парсюкі;
Цягнулі пенную Траянцы,
Не думалі Сіцыліянцы
Пярэчыць — кожны выпіць рад.
А хто сівухі па тры кварты
Куляў, той быў Энея варты,
Той быў яму, як родны брат.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

19 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней надумаў баль агульны
У гульбішча ператварыць
І сіп'яна загадаў на гульні
Байцоў кулачных запрасіць.
Малыя пад акном спявалі,
Свой танец цыганы скакалі,
Гулялі ў кобзы і сляпцы;
Хапала спеваў там і крыкаў,
Шумлівай вуліцай музыкаў
Вадзілі хлопцы-малайцы.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

20 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

На ганку ўсе паны сядзелі,
А на двары стаяў народ.
У вокны іншыя глядзелі,
А хто дык проста ўзлез на плот;
Аж тут прыйшоў баец кулачны,
Сярод другіх убраннем значны,
Імя яго было — Дарэс;
Стаў выклікаць на бой зацяты,
Крычаў, нібы той пёс кашлаты,
Што ў кіпецень знячэўку ўлез:

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

21 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Гэй, хто са мною хоча біцца,
Хто пакаштуе кулакоў?
Хто з вас крывёй жадае ўмыцца?
Каму не шкода з вас зубоў?
А ну, каму там ўжо абрыдла
Жыцце, выходзь наперад, быдла!
Не шкода мне чужых вантроб;
Каго там непакояць лаўры,
Выходзь, паганцы-бакалаўры!
Я кожнаму расквашу лоб. —

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

22 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Дарэс так прастаяў нямала
Хвілін — ніхто не выступаў;
Відаць, усіх сумненне брала,
Такога жаху пан нагнаў. —
Вы, бачу, на падхват цяжкія,
Перада мной, як мухі тыя,
Ад страху дух вам заняло».
Дарэс уволю насміхаўся,
Перад усімі выхваляўся,
Аж слухаць сорамна было.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

23 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Абсэст Траянец быў суровы,
Энтэла-казака згадаў,
Зрабіўся, нібы нездаровы,
Бо крыўднай ганьбы не стрываў.
Пайшоў ён, каб знайсці Энтэла,
Каб той на бой выходзіў смела —
Дарэсу-гаду даў адказ.
Энтэл асілак быў паважны.
Хоць і нязграбны, ды адважны,
Тады ён, п'яны, спаў якраз.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

24 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Знайшлі Энтэла-бедалагу,
Які пад плотам моцна спаў;
Хроп на мураўцы каля шляху,
Яго будзілі, каб устаў.
Яго будзілі галасамі,
Штурхалі, соннага, нагамі,
Вачыма лыпаў ён праз сон:
«Чаго вы? Што яшчэ за ліха?
Спаць трэба! Ціха, чэрці, ціха!»
Заснуў, сказаўшы гэтак, ён.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

25 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Ды ты прачніся, пане-сваце!» —
Абсэст Энтэлу так казаў.
«Прэч, чэрці, каб на вас пракляцце! —
Энтэл нарэшце не ўтрываў.
А потым бачыць, што не жарты,
Што словы тыя ўвагі варты,
Устаў, зірнуў на белы свет: —
Хто? Як? Дарэс? — Чакайце ж нашы!
Яму такой я ўсыплю кашы,
Вось толькі пахмяліцца б след».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

26 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Прынеслі казанок сівухі,
Энтэл для смеласці каўтнуў,
Скрывіўся горка, як ад скрухі,
Як цюцька зморшчыўся, зяхнуў,
Сказаўшы: «Пойдзем, ягамосці,
Да хвастуна Дарэса ў госці!
Яму я косці палічу,
На трэску струшчу, забіяку,
Насмерць знявечу, як сабаку,
Як трэба біцца — навучу!»

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

27 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Энтэл перад Дарэсам грозна
Стаіць і кпіць з яго: «Гай-гай!
Хавайся, гад, пакуль не позна,
Адгэтуль загадзя ўцякай;
Цябе я знішчу, быццам жабу,
Так, як мароз ліхую бабу,
Сваіх зубоў ты не збярэш.
Цябе ваўкі з'ядуць з касцямі,
І не пазнае чорт з чарцямі.
Не, ад мяне ты не ўцячэш!»

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

28 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Па локці рукі закасаўшы,
Ён шапку з галавы скідаў
І, кулакі пагрозна ўзняўшы,
На бой Дарэса выклікаў.
Ад злосці скрыгатаў зубамі
І тупаў аб зямлю нагамі
Г на Дарэса лез гарой.
Дарэс не рад ліхой прыгодзе:
Энтэл не па сваёй ахвоце
Дарэса выклікаў на бой.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

29 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Якраз Зевес багоў у госці
У рай паклікаў на абед,
Пілі там, елі ягамосці,
Не да людскіх было ім бед.
Багі ў гасцях, як на вяселлі,
Прысмакаў розных выбар мелі —
Суніцы, яблыкі, каржы,
Чаго там ні пілі, ні елі,
Ужо няйначай, ап'янелі,
Надзьмуліся, нібы яршы.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

30 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Але Меркурый гэтым часам
Прыбег, спацелы, да багоў,
Засопся, быццам кот, што ласы
Да масла і да пірагоў!
«Гэй! Гэй! Гуляць вам пі не годзе,
Падумаць трэба аб народзе.
Ужо ў Сіцыліі бяда!
Там крык, там робіцца такое,
Што варта вам зірнуць на тое, —
Нібы вайной ідзе Арда».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

31 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Багі з-за хмар павытыркалі
Цікаўна п'яныя насы,
Байпоў кулачных выглядалі,
Як жабы з летняе расы.
Энтэл сабою выхваляўся,
Аж да сарочкі распранаўся,
Саваў Дарэсу ў нос кулак.
Дарэс жа паглядаў нясмела,
Не ведаў сілы ён Энтэла,
Не знаў, што гэта за казак.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

32 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Венеры сэрца аж заныла,
Як згледзела, што там Дарэс;
Было такое ёй няміла,
Сказала: «Татачка, Зевес!
Ты дай майму Дарэсу сілы,
Каб не збаяўся ён магілы,
Каб ён Энтэла перамог.
Мяне тады ўвесь свет забудзе
Калі Дарэс жывы не будзе;
Не дай загінуць нам, пан-бог».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

33 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ды Бахус тут перад багамі
Венеру сі'яна бэсціць стаў,
Лез да яе ён з з кулакамі
І словы брыдкія казаў:
«Ідзі адгэтуль прэч, плюгаўка,
Блудніца, здрадніца, халяўка!
Няхай загіне твой Дарэс,
Я за Энтэла заступлюся
Сам, як гарэліцы нап'юся,
Не дапаможа і Зевес.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

34 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ты чула пра яго адвагу?
Як не любіць хлапцоў такіх —
Сівуху хлешча так, як брагу,
Быць можа прыкладам для ўсіх.
Такіх, як ён, на свеце мала,
Ужо як след за шкуру сала
Залье Дарэсу ён твайму.
Ты лепей тут не завіхайся,
Ідзі з Дарэсам развітайся,
Загінуць суджана яму».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

35 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Зевес свае нахмурыў бровы,
Хоць ад гарэліцы апух,
Але, пачуўшы тыя словы,
Ён крыкнуў гучна на ўвесь дух:
«Зноў, чую, спрэчкі пачаліся,
Маўчаць!.. Чаго вы разышліся?
А не, дык супакою ўсіх!
Адзін другога кулакамі
Хай б'юць, а мы пабачым з вамі
З нябёс — хто пераможа з іх».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

36 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Венера, гэткае пачуўшы,
Слязамі замуціла зрок,
Хвост, як сабака, падагнуўшы,
Зашылася ў глухі куток, —
Стаяла з Марсам ля парога,
Зевеса бэсціла старога:
А Бахус пенную каўтаў,
Што з Ганімёдава падворка,
Гарэлкі выпіў з паўвядзёрка;
І хоць бы што — адно крахтаў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

37 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Багі сварыліся ў нябёсах
Паміж сабой, а ў гэты час
Ужо ў Сіцыліі дзівосы
З дзівос рабіліся якраз.
Дарэс, які ўжо не баяўся
Энтэла больш, сам падкрадаўся,
Каб кулаком расквасіць нос,
Ад аплявухі закруціўся
Энтэл, раз пяць перакуліўся —
Аж крыўдна бедаку да слёз.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

38 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Раз'юшыўся ён, узлаваўся
І распаліўся, як агонь,
І ў самы раз прымеркаваўся —
Дарэсу заляпіў у скронь:
З вачэй аж іскры паляцелі,
Дарэса зрэнкі пасавелі,
Сардэчны, на зямельку ўпаў.
Чмялёў, няшчасны, доўга слухаў,
Г носам рыў зямлю, і нюхаў,
І надта жаласна стагнаў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

39 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Энтэла людзі ўсе хвалілі,
З Дарэса ж рагатаў Эней,
З ягоных слоў пыхлівых кпілі,
І загадаў Эней хутчэй
Падняць Дарэса як належыць,
Каб хлопец на паветры свежым
Ад аплявухі ачуняў;
Энтэла ж славіў, як героя,
І ледзь не грыўню даў за тое,
Што так сябе ён паказаў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

40 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Кулачнай бойкаю забаву.
Эней закончыць не жадаў,
Зноў пеннай выпіўшы на славу,
Мядзведзяў весці загадаў.
Літва на трубах заіграла,
Сваім мядзведзям загадала
Скакаць, аж калаціўся дол.
Кашлаты звер, як чорт, куляўся,
Паклоны адбіваў, хістаўся,
Яму было тут не да пчол.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

41 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Так бестурботна забаўляўся
Эней — не думаў, не чакаў,
Каб хто яму — у гэтым часе —
З Алімпа ліха рыхтаваў.
Інакш Юнона меркавала,
Хвіліны зручнае чакала,
Каб беспарадак учыніць;
Абулася хвілінай тою,
Пайшла ў Ірысіны пакоі
Інтрыгі хітрай плесці ніць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

42 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Прыйшла, Ірысі хітрым вокам
Зрабіла знак і колькі слоў
Шапнула ёй, каб ненарокам
Хто не дачуўся з тых багоў,
І пальцам строга пакруціла,
Каб так, як след, усё рабіла
Яна, не разяўляла рот;
Ірыся коўдрай шарсцяною
Сябе накрыла з галавою,
Пабегла з неба, быццам хорт.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

43 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Прывёў Ірысю шлях вандроўны
Аж у Сіцылію якраз:
Траянкі вартавалі чоўны
Свае на ўзмор'і ў гэты час.
Сардэчныя, ў гурток паселі
І горка ўдалячынь глядзелі;
Не звалі іх банкетаваць
Мужчыны, самі балявалі,
Мядок, гарэлку папівалі
Без просыпу мо тыдняў пяць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

44 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Дзяўчаты слёзна гаравалі,
Нудзіла з прыкрасці кабет;
І сліну з голаду каўталі
Яны, згадаўшы той абед.
Сваіх Траянцаў пракліналі,
Якія іх не запрашалі, —
Жанкі пакутуюць праз іх:
«Каб так хацелася па хатах
Ім піць, як быць нам у дзяўчатах,
Няхай бы гром пабіў усіх».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

45 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней з Траянцамі сівую,
Страшную бабішчу-ягу —
Барою-ведзьму вёз, якую
Скруціла старасць у дугу.
Ператварылася ў Барою
Ірыся, стаўшы ведзьмай тою,
Знаёмаю жанкам усім,
А каб надзейней падлізацца
І лепш Юноне ўпадабацца,
Па піражку паднесла ўсім.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

46 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Дапамажы вам, — кажа, — божа!
Чаго смуткуеце вы так?
Сядзець вам не абрыдла, можа?
Вунь нашыя гуляюць як!
Нас нібы за вар'ятак маюць,
Сем год па моры нас цягаюць;
Як хочуць, здзекуюцца з вас,
З другімі п'юць і банкетуюць,
А жонкі хай сабе бядуюць,
Пакончыць з гэтым пі не час?

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

47 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Паслухайце мяне, дзяўчаткі,
Такога не было нідзе,
Мы завядзём свае парадкі,
Мы пакладзём канец бядзе,
За гора мы заплоцім горам —
Даволі ўжо сядзець над морам!
Агнём мы чоўны спапялім.
Тады і мусяць тут застацца
І нехаця да нас прыжацца;
Вось гэтак мы адпомсцім ім».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

48 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Траянкі словам хітрым рады:
«Ратуй, цябе, бабуля, бог,
Ніхто б да гэткае парады
З нас і дадумацца б не мог».
Не трапячы намарна часу,
Наважылі знішчаць адразу
Флот, што прывёў сюды Эней:
Агонь красалам высякалі,
Салому, пакулле цягалі,
Каб распаліць пажар хутчэй.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

49 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

За лодкай лодка запалала,
Паплыў дымок да самых хмар,
Аж неба ўсё чырвоным стала,
Славуты зашугаў пажар,
Гарэлі лодкі, чоўны тыя,
Плыты, паромы смаляныя;
Пакуль ударылі ў набат,
Пакуль хапіліся мужчыны,
Што нарабілі іх жанчыны,
Флот парадзеў ад грозных страт.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

50 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней, пажару сведкам стаўшы,
Ад страху пабялеў як снег,
З агнём змагацца загадаўшы
Усім, да чоўнаў сам пабег.
Ужо ў званоў ахрыплі глоткі,
Трашчаць стаміліся бразготкі,
З апошніх сіл крычаў Эней:
«Хто ў бога верыць — не чакайце!
Тушыце дружна, залівайце!
Які ж спаліў нас ліхадзей?»

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

51 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней ад страху разгубіўся,
Было падобна — звар'яцеў,
Штось мармытаў, скакаў, круціўся,
Хістаўся дрэвам сярод дрэў;
Не знаючы, як рады гору
Даць, галаву задзёршы ўгору,
Крычаў, як пёс са скуры лез.
Ён бэсціў словамі цяжкімі
Багоў з Алімпа, над якімі
Быў за галоўнага Зевес:

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

52 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Гэй ты, пракляты старычына,
Чаму з нябёсаў не зірнеш?
Цябе кляну, бо ёсць прычына,
А ты і вусам не вядзеш.
Ці вочы сталі ўжо сляпымі?
Хай будуць век яны такімі,
Калі маіх не бачыш мук...
Хіба табе, стары, не сорам,
Што так я пакараны горам?
Я ж, людзі кажуць, твой унук!

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

53 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

А ты, з сівою барадою,
Нептун — марскога дна ўладар!
Сядзіш, як дэман, пад вадою
Ды моршчыш лоб, стары ліхвяр!
Каб страсянуў ты галавою,
Заліў бы ўраз пажар вадою,
Ды што пажар, заліў бы свет!
Ты надта ласы да хабару,
А ратаваць нас ад пажару
Не хочаш ты, пракляты дзед.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

54 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Балюе з жонкай Празерпінай
Дзесь пад зямлёй твой брат Плутон,
Аб людзях гэтаю хвілінай
Хіба падбаць падбае ён?
Братэрства ён завёў з чарцямі
І не жадае знацца з намі
І вызваляць з няшчасця нас.
Не паварушыцца — крый божа! —
Ён з месца і не дапаможа
Нам загасіць пажар у час.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

55 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Гайсае маці на вяселле
З вяселля, не стрымаць яе.
Ці, можа, спіць ужо з пахмелля,
Ці, можа, з дзецюкамі п'е?
Мяце спадніцаю без меры
Мая матуля, бо ў Венеры
У галаве адна любосць.
Калі сама з кім не начуе,
То з некім нейкую ладкуе,
Спрыт у яе на гэта ёсць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

56 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Па мне, што хочаце, рабіце,
Над вамі я не гаспадар,
Адно вы мне дапамажыце —
Згасіць раз'юшаны пажар.
Я вашых спраў не асуджаю,
Да вас я толькі просьбу маю —
Ганіце прэч ад нас бяду.
Зрабіце ласку, хай нябёсы
Пакажуць нам свае дзівосы,
А я хлеб-соль для вас знайду».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

57 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Багам старанна памаліўся
Эней і толькі рот закрыў,
Як раптам з неба дождж паліўся,
Ды гэтак, што пажар заліў.
З нябёсаў лінула, як з бочкі,
Аж прамачыла да сарочкі;
Траянцы ледзь тады ўцяклі
Ад нечаканае віхуры,
Прамоклі ўсе, як тыя куры,
Не рады і дажджу былі.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

58 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Не ведаў, як за справу ўзяцца
Эней, пазбыцца тых турбот,
Ці адплываць, пі заставацца?
Згарэў не ўвесь ягоны флот;
З Траянскай дружнай грамадою
Стаў раіцца Эней, каб з ёю
Памеркавацца так і сяк.
Хоць так і гэтак меркавалі
І справу доўга вырашалі,
Да ладу не дайшлі, аднак.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

59 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Адзін з той грамады Траянскай
Нахмурыў бровы і маўчаў,
У часе той нарады панскай,
Зямлю кіёчкам калупаў.
Славуты гэта быў Траянец,
Сваяк вядзьмаркам, ашуканец,
Умеў ён трасцу адшаптаць
Вядзьмарскай варажбітнай мовай,
Людскую кроў спыніць замовай
І ведаў, як пракласці гаць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

60 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Бываў у Шлёнзку ён з валамі,
Не раз хадзіў за соллю ў Крым;
Ён воблу прадаваў вазамі,
Быў братам чумакам усім.
Хоць выгляд меў ён легкадумны,
Ды быў пісьменны і разумны,
А словы сыпаў як гарох.
Няхай лічыўся прайдзісветам
Сярод людзей, ды рэч не ў гэтым —
У справе ён параіць мог.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

61 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Няўцёсам звалі прайдзісвета,
Ахрэм — звычайнае імя;
Мне людзі гаварылі гэта,
Сам з ім не сустракаўся я.
Пабачыўшы, як раззлаваўся
Эней, ён да яго падаўся
І за руку спакойна ўзяў;
І, вывеўшы Энея ў сенцы,
Стаў перад ім ён на каленцы
І словы гэткія казаў:

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

62 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Чаму ты гэтак засмуціўся,
Чаго надзьмуўся, як індык?
Пахмурны стаў і занудзіўся,
Як на выжарыне кулік?
Туга сасватае з нядоляй,
Заблытаешся ў лесе болей,
Забудзь пра гора і наплюй.
Бяду забудзь і не журыся,
Эней, а лепей спаць кладзіся,
Як адпачнеш, тады мяркуй!»

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

63 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней пад лаўкай на падлозе,
Паслухаўшы Ахрэма, лёг;
Ды ўсё аб горкім думаў лёсе
І задрамаць ніяк не мог.
Ён з боку ды на бок круціўся,
Курыў, пакуль не накурыўся,
А як знямогся, задрамаў;
Тады яму Анхіз прысніўся,
Ён з пекла да яго з'явіўся,
І сыну бацька так казаў:

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

64 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Устань, прачніся, сын мой любы!
Я да цябе прыйшоў у сне,
Твой бацька я, не бойся згубы
І не палохайся мяне.
Мяне багі сюды прыслалі
І перадаць мне загадалі,
Каб не нудзіўся ты зусім, —
Пашлюць табе такую долю,
Каб іхнюю ды здзейсніў волю,
З людзьмі перасяліўся ў Рым.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

65 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ты чоўны ўсе, што засталіся,
Да ладу давядзі, Эней,
Стрымай людзей, каб не ўпіліся,
Пакінь Сіцылію хутчэй.
Плыві і не хвалюйся болей!
Вянчаны ты шчаслівай доляй.
Яшчэ, паслухай, што скажу:
У пекле ты мяне наведай,
Бо справа ёсць, ты гэта ведай.
Я ўсё табе там пакажу.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

66 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Па Алімпійскаму закону
Ужо ты пекла не мінеш,
Бо трэба кланяцца Плутону,
А то і ў Рым не даплывеш.
Там нейкую ён казань скажа
Табе, дарогу ў Рым пакажа,
Пабачыш, як нуджуся я.
А за дарогу не турбуйся.
Да пекла пехатой кіруйся
Напрост,- не трэба і каня.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

67 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Бывай, галубчык шызакрылы!
Бо ўжо світае на двары;
Бывай, бывай, сыночак мілы!..»
І скрозь зямлю Анхіз стары
У гэты момант праваліўся.
Эней ад страху калаціўся,
З яго халодны ліўся пот:
Ён, сну трывожнаму не рады,
Траянцам аддаваў загады,
Каб заўтра з месца рушыў флот.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

68 1
2
3
4
5
 6
7
8
9
10

Наведаў ён перад дарогай
Ацэста, дзякаваў за ўсіх,
Але, пабыўшы там нядоўга,
Эней вярнуўся да сваіх.
Яны збіраліся дзень цэлы
І аддалі, як развіднела,
Зноў чоўны хвалям і вятрам.
Эней жа ехаў — не ў гуморы,
Бо так яму абрыдла мора,
Як дождж увосень чумакам.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

69 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

За ўсім Венера назірала,
Калі ж Траянскі флот адплыў,
Прасіць Нептуна зажадала,
Каб чоўнаў той не патапіў.
Яе ў карэце да старога,
Як жонку Сотніка якога,
Імчалі коні нацянькі,
Нібы на важную нараду;
Наперадзе ямшчык, а ззаду
Тры казакі-праваднікі.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

70 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ямшчык падобны быў на пана
У світцы з белага сукна —
Прыгожаю аблямавана
Была тасёмкаю яна,
А кепка набакір сядзела —
Здалёк мільгала-чырванела;
Ён ехаў з пугай у руках,
Грымотна ляскаючы ёю;
Не мелі коні супакою;
Карэта неслася, як птах.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

71 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Прыехала, загрукатала,
Нібы Страхоцце-галава;
І да Нептуна падлятала
Яна, як з выраю сава;
І, не сказаўшы ні паўслова,
Венера воклічам гатова
Вітаць Нептуна: будзь здароў!
Нібы вар'ятка, прыскакала,
Нептуна ў губы цалавала,
Не шкадавала гучных слоў:

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

72 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Калі, Нептун, мне будзеш дзядзька,
А я пляменніца табе,
Дык ад мяне — мой хросны бацька —
Падзяку зарабі сабе.
Я маю цвёрдую надзею,
Што дапаможаш ты Энею.
Шчасліва плаваць па вадзе;
Ледзь-ледзь не давялі за згубы
Яго, як трапіў ён у зубы
Ліхой накліканай бядзе».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

73 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Нептун, маргнуўшы, засмяяўся,
За стол Венеру запрасіў
І разам з ёю сілкаваўся,
Гарэлкі чарачку наліў;
Паабяцаў зрабіць, што трэба —
У чым была яе патрэба.
Яна, шчаслівая, пайшла...
Эней развітваўся з зямлёю,
Дзьмуў вецер за яго спіною,
Ляцеў ён морам, як страла.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

74 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Яго паромшчык найспрытнейшы,
З якім ён плаваў увесь час,
Слуга ягоны найвярнейшы,
Якога клікалі — Тарас,
Ад ветру на карме хістаўся,
Бо зноў гарэлкі налізаўся
У развітання горкі час.
Эней наказваў, каб трымалі
Яго, каб не нырнуў у хвалі,
Каб адаспаўся пан Тарас.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

75 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ды суджана была Тарасу
Такая доля на раду:
Да гэтага ліхога часу —
І не далей — цярпець бяду.
Кульнуўся пан Тарас у воду,
Нырнуў — і не спытаўшы броду
На дно пайшла яго душа.
Эней чакаў, што іх забудзе
Бяда, не будуць гінуць людзі,
Як тыя рыбіны з каша.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина II.

Текст поеми з ілюстраціями.

1 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней аддаў даніну ліху,
Не мог стрымаць пакутных слёз;
Гарэлкай, як суняўся крыху,
Заліў ён свой гаротны лёс;
Ды ўсё ж яго ўвесь час нудзіла,
Пад сэрцам нечага круціла,
Эней пакутліва ўздыхаў;
Ён мора так ужо баяўся,
Што на багоў не спадзяваўся
І бацьку веры не даваў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

2 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Вятры трубілі за спіною,
Паласавалі чоўны даль,
Нібы страла ўслед за стралою,
Ляцелі сярод пенных хваль.
Грабцы і вёслы палажылі
Ды люлькі седзячы курылі,
Спявалі песні — сярод іх
Было нямала Запарожскіх,
Рэкруцкіх песень і Маскоўскіх,
Паходных, родных, баявых.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

3 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Пра Сагайдачнага спявалі,
Пра Сеч і пра яе ваяк,
Як пікінераў набіралі,
Як вандраваў праз ноч казак;
Пра слаўны бой Палтаўскай раці,
Як сына выпраўляла маці
З двара свайго ў цяжкі паход;
Як пад Бандэрамі стаялі,
Як без галушак паміралі,
Калі там быў галодны год.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

4 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Не гэтак робіцца ўсё хутка,
Як хутка казка баіць нам;
Эней, хоць плыў ён неціхутка,
Ды ўсё ж не дзень бадзяўся там;
Даўно ўжо морам вандравалі,
Куды нясуць іх тыя хвалі,
Не знаў з Траянцаў ні адзін,
Не ведалі, што ў іх на мэце,
Чаго бадзяюцца па свеце,
Куды вязе Анхізаў сын.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

5 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Яны паплавалі нямала
І паблукалі па вадзе,
Зямля ў абдымкі іх прымала,
І надышоў канец бядзе!
Якраз да берага прысталі.
На ім, як з чоўнаў паўставалі,
Знайшлі прытулак і спакой.
Зямельку тую Кумскай звалі,
Яе Траянцы ўпадабалі,
Былі і самі любы ёй.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

6 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Пашанцавала зноў Траянцам,
Ужо даволі бедаваць:
Бывае шчасце скрозь паганцам,
А добры мусіць прападаць.
Не шанаваўся падарожны
Народ, чаго надумаў кожны,
Таго шукаць сабе пайшоў:
Каторы мёду ды гарэлкі,
Каторы — маладзіцы, дзеўкі,
Аскому каб сагнаць з зубоў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

7 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Быў кожны з іх дзяцюк рухавы,
На свет увесь яны маглі
Прынесці славы і няславы
Жанкам, як тыя маскалі.
Перакуміліся з усімі,
Сватамі сталі дарагімі,
Нібы тут цэлы век жылі:
Хто да якой быў справы здатны,
Той меў з яе гешэфт выдатны,
Усе там мітусню ўзнялі.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

8 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Дзе вечарынкі, дзе банкеты
Альбо вяселле ў добры час,
Дзяўчаты дзе альбо кабеты,
Альбо дзе хрэсьбіны якраз,
Дык тут як тут Траянцы-зухі,
Глянь, а яны каля сівухі
Сядзяць альбо каля жанок,
Мужчын падпояць — так бывае, —
Вядуць жанчын, куды хто знае,
І чарку з імі п'юць знарок.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

9 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Каторыя да карт ахвочы,
Не марнавалі часу тут,
А рэзалі аж да паўночы
У дурня, у дзевятку, жгут;
Было ў іх забавак нямала,
А як якому шанцавала —
Гуляць на грошы спрабаваў.
Чуваць было ажно да ранку
Жарт трапны, песню, заляцанку.
Тут не сядзеў ніхто без спраў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

10 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней адзін не весяліўся,
Яму няміла ўсё было;
Яму Плутон ды бацька сніўся
І пекла з галавы не йшло.
Сваіх Траянцаў пакідае
Эней, па полі ён блукае,
Сустрэць жадаючы людзей
Такіх, каб з ім паразмаўлялі,
Дарогу ў пекла паказалі, —
Шляхоў туды не знаў Эней.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

11 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ішоў, ішоў, аж ручаінай
Каціцца пот з ілба пачаў,
Хаціну на назе курынай
Ён сярод лесу напаткаў.
Яна старэчы выгляд мела,
Як млын, круцілася, рыпела
Хаціна ў гушчары глухім;
Ён, стаўшы пад лясныя шаты,
Гаспадара стаў клікаць з хаты,
Як старац пад акном сляпы.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

12 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней глядзеў, нібы на дзіва,
На хатку — хто ў ёй можа жыць?
У дзверы грукаў нецярпліва,
Хацеў было перакуліць,
Ды выйшла бабішча сівая,
Крывая, без зубоў, сухая,
На твары шрамы, на руках;
Нос, вушы бросняй зацвіталі,
У жаўлакі, нібы ў каралі,
Прыбраная — аж глянуць жах.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

13 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней, як згледзеў, што за цаца
Аблюбавала гэты кут,
Падумаў, што прапала праца
Уся яго навекі тут.
Бліжэй вядзьмарка падступала,
З Энеем гучна размаўляла,
Ды так, хоць вушы затыкай:
«Гай, гай жа, лёс паслаў удачу,
Ці не Анхіза сына бачу,
Як трапіў ты ў гушчарны край?

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

14 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Даўно цябе я тут чакаю
І думала, што ты прапаў:
Я ўсё гляджу ды выглядаю,
Аж вось калі ты завітаў.
Ужо мне расказалі з неба
Ганцы, чаго Энею трэба.
Быў у мяне тут бацька твой».
Эней, уражаны такою
Неспадзяванай навіною,
Спытаўся прозвішча ў старой.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

15 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

«Мяне Сівілаю Кумскою
Завуць, я Феба пападдзя,
Пры храме Фебавым сівою
Зрабілася даўно ўжо я.
Пры Шведах дзеўкай векавала,
А ў дні Татарскае навалы
Была я замужам якраз;
Я помню саранчы напады,
Як з ёй змагаліся атрады
Казацкія ў ліхі той час.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

16 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

І лекі розныя я знаю,
І хоць нікуды не хаджу,
Бядзе людской дапамагаю,
На зорах людзям варажу;
Маіх замоў баіцца трасца,
Умею выгнаць волас з пальца,
Лячу і ад сардэчных мук;
Шапчу — урокаў пазбаўляю,
Перапалохі праганяю,
Шаптаць умею ад гадзюк.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

17 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Цяпер чакае нас капліца,
Не будзем часу марнаваць,
Ты будзеш Фебу там маліцца
І ўсё што трэба абяцаць.
Для Феба светлага, святога
Не пашкадуй ты залатога
І мне што-небудзь перакінь;
Табе тады такое скажам,
А можа, ў пекла шлях пакажам,
Ідзі і бедаваць пакінь».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

18 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней перад вачыма Феба
Маліцца ў той капліцы стаў,
Каб Феб з яснот блакітных неба
Ягонай справе паспрыяў.
Тут біцца пачала Сівіла
У курчах, твар перакрывіла,
І вочы вылезлі на лоб;
Дух злы ў яе ўсяліўся нібы:
На вуснах — пена, волас — дыба,
Трасе пакутніцу азноб.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

19 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Сівіла трэслася ў знямозе,
Як бубен, пасінела ўся;
Качалася, як у бярлозе
Сваёй свінячай парася.
Чым больш маліўся ён з пакорай,
Тым ёй рабілася ўсё горай:
А як маліцца скончыў ён,
З Сівілы толькі пот каціўся;
Эней глядзеў і калаціўся —
Нібыта страшны сніўся сон.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

20 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Сівіла крыху ачуняла,
З губ пену выперла і ўраз
Энею ўвесь пераказала
Ад Феба яснага наказ:
«Засведчана багамі ўсімі,
Што ўжо табе з людзьмі тваімі
Не давядзецца ўбачыць Рым;
Хоць добра будуць знаць цябе там,
Імя ўслаўляць над цэлым светам,
Ды ты не захапляйся тым.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

21 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Яшчэ, салёную, да рэшты
Ты вып'еш чашу бед і слёз,
І неаднойчы праклянеш ты
Свой неспакойны горкі лёс.
Не забывайся пра Юнону, —
Хаця б пазбыўся ты праклёну
Яе на праўнуках сваіх;
Пасля ўжо лёс зазнаеш панскі,
І твой няшчасны люд Траянскі
Ад бед пазбавіцца ліхіх».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

22 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Вось так Сівіла гаварыла
Энею змрочнаму майму,
Было і прыкра і няміла
Такі наказ пачуць яму.
«Не разумею, што прарочыш
Ты мне, пі галаву марочыш, —
Эней Сівіле гаварыў. —
Бадай, мой лёс, мая дарога
Былі б лягчэйшымі намнога,
Калі б я Феба не прасіў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

23 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Але хай будзе так, як будзе,
А будзе так, як скажа бог;
Бо не анёлы мы, а людзі,
І смерць пільнуе наш парог.
Будзь толькі да мяне ласкавай,
Дапамажы мне шчырай справай,
Да бацькі сцежку пакажы;
Хачу развеяць я дакуку,
Пякельную пабачыць муку,
На зорах мне паваражы.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

24 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Не першы я, такі прыгоднік,
Іду да пекла на паклон:
Арфей, які ўжо быў нягоднік,
А што зрабіў яму Плутон;
А Геркулес, як уваліўся,
У пекле гэтак усхадзіўся,
Што ўсіх чарцей паразганяў.
А ну! Што скажуць чараўніцы?
Табе я дам на дзве спадніцы...
Ну, што ж, кажы, каб я ўсё знаў».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

25 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Яга Энею адказала:
«З агнём не ўздумай жартаваць,
Ты пекла, бачу, знаеш мала,
А пекла добра трэба знаць.
Там трэба пільнасць, а не жарты,
Крок кожны — засцярогі варты,
Лепш не хадзіць туды, хлапец;
У пекле распарадак строгі,
Ураз там скруцяць чэрні рогі,
Паломяць ногі і — канец,

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

26 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

А калі маеш ты ахвоту
У пекле ў бацькі пабываць,
Дык зараз трэба за работу
Мне сесці і памеркаваць —
Калі паход туды прызначыць,
Як мёртвых нам у пекле ўбачыць;
Ты знаеш — дурань не бярэ:
Хто хоць які ў нас розум мае,
Жыць існай праўдаю жадае,
Дык той хоць з бацькі, ды здзярэ.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

27 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ты ж не турбуйся лепш і слухай,
Эней, што я табе скажу,
І галавы сваёй не чухай...
Я ў пекла сцежку пакажу:
Мясціна ў пушчы ёсць такая,
Расце там яблыня лясная
У лесе цёмным і густым;
На ёй вісяць ляскоўкі тыя,
Яны — як сонца, залатыя...
А дрэўца тонкае зусім.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

28 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

І мусіш з яблыні галінку
Ты адламаць, хаця б адну,
Бо без яе ні на хвілінку
Не ашукаеш сатану;
І без яе не пройдзеш смела
Назад, душу тваю і пела
Плутон загубіць кабалой.
Ідзі, глядзі не памыліся,
У гушчары не размініся
З тым дрэўцам — з яблыняй лясной.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

29 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Галінку зломіш, падавайся
Прэч, хлопец, як мага хутчэй;
Не аглядайся, не спыняйся
І не развешвай ты вушэй;
Хоць будзеш зблізку і здалёку
Чуць галасы на кожным кроку,
А ты не слухай іх, бяжы.
Ты ведай, што цябе сваёю
Ім трэба загубіць маною;
Ты цвёрды нораў пакажы».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

30 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Яга прапала з відавоку,
Эней адзін застаўся там,
І яблыня на кожным кроку
Яго здавалася вачам;
Шукаць яе Эней падаўся,
Ён цяжка дыхаў, спатыкаўся,
Пакуль прыйшоў пад цёмны лес;
Падрапаў твар свой аб цярноўнік,
Аб той шыпшыннік і дзядоўнік,
Было, што й на карачках лез.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

31 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Той лес быў цёмны, як магіла,
І непрытульна ў ім было;
Бесперастанку нешта выла
І страшным голасам раўло;
Эней, малітву прачытаўшы,
Надзейна шапку падвязаўшы,
Пайшоў у пушчу без дарог:
Ішоў ён, дзень згасаў маркотны,
Ішоў, а яблыні, гаротны,
Усё ніяк знайсці не мог.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

32 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней крывіў ад страху вока
І аглядаўся па баках;
Ды што рабіць — у лес глыбока
Завёў яго няпэўны шлях;
Ды горш яшчэ перапуджала
Святло, што перад ім заззяла,
Ён ледзь не даў быў драпака;
Ляскоўку ў гэтую хвіліну
Убачыў ён, і за галіну
Сама ўхапілася рука.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

33 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

І, не падумаўшы німала,
Пачаў галінку гнуць дугой,
Ажно ляскоўка затрашчала;
Галінку ён зламаў рукой,
У той жа момант даўшы драла,
Ажно пад ім зямля дрыжала,
Скакаў перад вачамі лес;
Эней бег хутка, як ніколі,
Калючкі пела ўсё скалолі,
Дзядамі абляпіўся ўвесь.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

34 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ён да сваіх прыбег, хістаўся,
Ад стомы — бледны і худы,
І гэтак потам абліваўся,
Як быццам выбраўся з вады.
Загадваў ён прыгнаць з кашары
Валоў, авечак для ахвяры,
Якую б мог прыняць Плутон
І ўсе, што пеклам кіравалі, —
Каб грэшнікаў пашкадавалі,
Не выракалі ім праклён.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

35 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Як з неба, што імгла заслала,
Ноч саслізнула ў цёмны бор,
Часіна слушная настала,
Пагаслі ў хмарах вочы зор,
Траянцы справу пачыналі,
Багам быкоў ахвяравалі,
Стараўся кожны, як умеў,
Сабраліся дзякі з папамі,
Служыць гатовы службу самі,
Агонь раскладзены гарэў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

36 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

І поп узяў вала за рогі,
І ў лоб ударыў абухом,
І, галаву ўшчаміўшы ў ногі,
Стаў трыбушыць яго нажом;
Кіндзюк і кішкі з трыбухамі
Пачаў, як варажбіт, радамі
Поп па парадку раскладаць
І божую разгадваць волю,
Траянцам будучую долю,
Нібы па зорах, прадракаць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

37 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Калі займаліся жывёлай,
Калі гугнявілі дзякі,
Авечкі гойсалі стадолай,
Раўлі асуджана быкі, —
Сівіла раптам завітала,
Спынілася, і задрыжала,
І дзікі лямант узняла:
«Хутчэй усе адгэтуль згіньце,
Мяне з Энеем тут пакіньце,
Пакуль па карку не дала.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

38 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Табе ж, Эней, — яна сказала, —
Час развітацца з грамадой,
Хвіліна зручная настала
У пекла рушыць — бацька твой
Ужо даўно там нас пільнуе
І, можа, без цябе сумуе.
Ты хлеба не забудзь узяць, —
Энею раіла старая, —
Хай лепей тая немач злая,
Як нам ад голаду канаць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

39 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

След выпраўляцца ў шлях з запасам,
Падкурчыш хвост у часе ліхі;
І дзе-нідзе, а іншым часам
Не знойдзеш хлеба ні крыхі.
Я ў пекла сцежку пратаптала,
Я там не раз, не два бывала,
Я знаю тамашні народ;
Дарожкі ўсе, усе садочкі,
Усе кладовачкі, куточкі
Вядомы мне не першы год».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

40 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней у шлях цяжкі сабраўся,
Ён боты новыя абуў,
Прыбраўся пан, падперазаўся
І пояс туга зацягнуў;
У рукі палку ўзяў крывую,
Каб мог абараніць старую
Пачвару тую ад сабак.
За рукі потым узяліся
Эней з Сівілай, папляліся
Чарцям у пастку, напрасцяк.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

41 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Цяпер вось думаю, гадаю,
А пі не час мне адпачыць:
Я тое пекла знаць не знаю,
Не ўмею, далібог, маніць;
Чакайце, чытачы, чакайце,
Мяне пісаць не падганяйце,
Пайду лепш да людзей старых,
Каб мне аб пекле расказалі
Усё яны, што самі зналі,
Што чулі ад дзядоў сваіх.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

42 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Вергілій жа няхай царуе,
Разумны быў ён чалавек,
Хай мне не шкодзіць, як не чуе,
Бо жыў на свце ў даўні век.
Не так цяпер і ў пекле стала,
Як у мінулы час бывала
І як паэт пісаў тады;
Я, можа, што-дзе перайначу,
Змяню, сучаснае адзначу
Так, як казалі мне дзяды.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

43 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней з Сівілай меў намеры
Хутчэй да пекла дабрысці,
І прыглядаўся ён, каб дзверы
У апраметную знайсці.
Перад высокаю гарою,
Перад вялікаю нарою
Спыніліся, зайшлі туды,
Пайшлі пад цёмнаю зямлёю,
Эней намацваў шлях рукою,
Каб не ўваліцца ім куды.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

44 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Яны да пекла пад скляпеннем
Ішлі смярдзючым і глухім,
Святло ахутаў чорным ценем
Там вечны чад, смуродны дым;
У месцы тым жыла Дрымота,
А з ёй сястра яе Зявота;
Уразіў ветрагон Эней
Паненак, і паклон адбілі
Яны Энею і Сівіле,
А потым павялі далей.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

45 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

А потым востраю касою
Смерць аддавала ім салют;
Стаяў у Смерці за спіною
Яе дазор надзейны тут:
Чума, вайна, жабрацтва, голад,
Парша, кароста, трасца, холад
Стаялі ў рад, за імі ўслед:
Халера, шалудзівасць, рожа —
Усё, што зжыць са свету можа
І ад чаго нямілы свет.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

46 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Як за нягодамі нягоды,
Ішлі натоўпы бед ліхіх:
Стаялі доўгія чароды
Жанок, свякрух і мачых злых.
Далей — айчымы, а за імі
Зяці, з іх цёшчамі скупымі,
І сваякі іх — мантачы,
Браты, нявесткі і залоўкі,
Што між сабой грызуцца лоўка —
Усіх не злічыш, не лічы.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

47 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Тут злыдні нейкія стаялі
Усе з паперамі ў зубах,
Чарніліцы ў руках трымалі,
За вухам пер'е — глянуць страх.
Тут соцкі і дзесяцкі — кожны
Людская п'яўка, чын вяльможны,
Праклятыя ўсё пісары;
Былі тут спраўнікі ў адстаўцы,
Хапугі-суддзі, выканаўцы
Судовыя, сакратары.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

48 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

За імі сунуўся пануры
Святых прытворны, строгі рад,
Былі пакорлівай натуры
Усе — ад галавы да пят;
Іх сумны лёс — багам маліцца,
На тыдзень па тры дні пасціцца
І ўслых не асуджаць людзей;
Свет на ружанцах асуджалі,
Ніколі днём не балявалі,
А ноч была — не без гасцей.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

49 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Насупраць грэшнікаў праклятых
Квартал быў розных валацуг,
Суцяжніц і п'янчуг заўзятых,
Распусніц на цалюткі плуг,
З абстрыжанымі валасамі,
З надрэзанымі падаламі,
А хто раздзет і дагала.
Паненачак манерных, кволых,
Лакеяў гаваркіх, вясёлых
Тут плойма цэлая была.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

50 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Яшчэ стаялі тут дзяўчаты,
Што выйшлі замуж за старых,
Якія пры выпадку рады
Пацешыць хлопцаў маладых;
І тыя хлопцы тут стаялі,
Што іх мужам дапамагалі
Хутчэй патомства распладзіць;
І дзеці тут лямантавалі —
За тое матак пракліналі,
Што не далі на свеце жыць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

51 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней, хоць вельмі ён здзівіўся
Той навіне, што тут была,
Ды ўжо ад страху калаціўся,
Як на кані тым без сядла.
Заўважыўшы, якія ўсюды
Чакалі падарожных пуды —
Куды вакол ні паглядзіш,
Ён да Сівілы прытуляўся,
Хапаўся за крысо, хаваўся,
Як ад ката пад венік мыш.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

52 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Яго Сівіла за сабою
Вяла далей без лішніх слоў;
Паперад хуткаю хадою,
Спяшаючыся, ён ішоў
Услед за бабаю-ягою;
Нарэцце ён убачыў з ёю
Праз рэчку ў пекла перавоз.
А рэчку тую Сціксам звалі
Тут душы грэшныя чакалі,
Каб хто на той бок перавёз.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

53 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

І перавозчык аб'явіўся —
Не абы-хто, пан, а не раб,
На сонцы ён увесь спаліўся,
Сам таўстагубы, як Арап:
А вочы ў лоб пазападалі,
Смятанаю пазаплывалі,
І галава ўся ў каўтунах:
Сваёй бародкаю казлінай,
Засліненай густою слінай,
На душы ўсе наводзіў жах.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

54 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Сарочка звязана вузламі,
Як на калу, на ім вісіць,
Папрычапляна матузамі,
Уся, як сіта, зіхаціць;
На ёй гразюкі аж на палец,
Засалена, аж капаў шмалец,
На ботах дзіркі скрозь відны,
З іх біў у ноздры пах смярдзючы,
Павытыркаліся анучы,
Паабдзіраліся штаны.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

55 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

А лыка стан падперазала,
Вісеў капшук на лыку тым;
Тытунь, і люлька, і красала
З краменьчыкам былі пры ім.
Харонам перавозчык зваўся,
Сабою дужа выхваляўся,
Бо і не жартам быў бажок:
Як лодкай кіраваў сваёю,
Ляцеў па Спіксу ён стралою
На супрацьлеглы беражок.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

56 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Нібы на кірмашы сяляне,
Як быццам на таргу якім,
На рынку рыбным гараджане,
На беразе таўкліся тым.
Душа душу штурхала ў бокі
І стракаталі, як сарокі;
Хто лез, хто гвалт крычаў знарок,
Усе на месцы не стаялі,
Ішлі, спрачаліся, жадалі
Хутчэй на той патрапіць бок.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

57 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Як гушча ў бочцы закісае,
З шыпеннем бродзяць буракі,
Як супраць сонца рой гуляе,
Гулі вось гэтак мерцвякі,
Прасцёрлі рукі засмучона,
Прасілі, плачучы, Харона,
Каб іх у лодку захапіў;
Аднак яго ні плач, ні словы
Не хвалявалі, ён суровы
І ўпарты перавозчык быў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

58 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ён, знай сабе, вяслом махае
І ў твар ім тыча хоць каму,
Усіх ад лодкі адганяе,
Хто ж спадабаецца яму,
Таго на човен свой саджае,
На бераг той пераплывае
Паволі з ім — другім на здзек;
Каго не возьме, раззлуецца,
Таму сядзець тут давядзецца
Не год, а, можа, цэлы век.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

59 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней у зборышчы панурым
На тлумным перавозе тым
Сустрэўся раптам з Палінурам,
Што быў за штурмана пры ім.
Заплакаў штурман утрапёна:
Праз перавозчыка Харона
Нямала ён зазнаў пакут;
Ды толькі хітрая Сівіла
Яго з Энеем разлучыла,
Каб той не апіраўся тут.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

60 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней з Сівілай на жаданы
Праціснуліся перавоз,
Каб іх дзядок зашмальцаваны
Хутчэй праз рэчку перавёз.
А той на беразе суровым
Народ апошнім бэсціў словам,
Як бэсцяць па шынках у нас;
Хапіла ўсім — і душам грэшным
І іхнім сваякам няўцешным —
Яго праклёнаў і абраз.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

61 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Харон, калі да перавозу
Прыйшоў з Сівілаю Эней,
Сваю варожасць і пагрозу,
Як з шайкі, выліў на гасцей:
«Адкуль нялёгкая прыгнала,
Вас тут такіх і так нямала,
Якога д'ябла вы прыйшлі?
Выстуджваць толькі хаты вамі!
Праводзіць трэба вас кіямі,
Каб вы і месца не знайшлі.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

62 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Ідзіце прэч, далей ад згубы,
А то я вам па карку дам;
Паб'ю вам рыла, морду, зубы,
Аж д'ябал не пазнае сам;
Ты, бачыш, смелыя якія,
Сюды прыперліся жывыя,
Што толькі ўздумалася ім!
Я на жывых не кваплю вока,
Мне з мёртвымі адна марока —
Вісяць над каркам над маім».

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

63 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Сівіла бачыць, што не жартам
Пачаў злаваць на іх Харон,
А каб стары не быў упартым,
Яму адважыла паклон.
«А ты зірні на нас, як трэба, —
Сказала, — нас паслала неба,
Не самі мы прыйшлі сюды;
Няўжо мяне ты не пазнаеш,
Чаго крычыш, чаму нас лаеш —
І так хапае нам бяды!

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

64 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Сам разумееш, што такое!..
Ты супакойся, не бурчы;
Вось, бачыш, дрэўца залатое,
А як пазнаў, дык памаўчы».
Пасля Харону расказала,
Каго да пекла праважала
Яна, па справах па якіх...
Харон жа, гэта пачуўшы,
Разы чатыры грабянуўшы,
Прычаліў з лодкаю да іх.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

65 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней з Сівілаю сівою
У лодку цесную ўвайшлі;
У пекла бруднай рэчкай тою
З Харонам разам паплылі;
Вада ў іх лодку працякала,
Падол Сівіла падкасала,
Эней напагатове быў,
Ды пан Харон імчаў стралою
З Энеем, з бабаю старою,
У момант рэчку пераплыў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

66 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

За вёсламі папрацаваўшы,
Браў паўалтына за труды
Харон, да берага прыстаўшы,
Сказаўшы ім, ісці куды.
Яны ж, пабраўшыся абое
За рукі, гоняў цераз двое
Пабачылі, што пільнаваў
Глухую сцежку ў свет суровы
Пёс масці шэрай, трохгаловы
Які пагрозна загырчаў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

67 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Пасля загаўкаў, трохязыкі,
І кінуўся гасцей кусаць,
Эней, узняўшы гвалт вялікі,
Наважыўся было ўпякаць,
Ды баба цюцьку хлеб шпурнула
І глотку мякішам заткнула,
Тым і ўлагодзіла яго;
Эней жа з бабаю старою
Падаўся сцежкаю глухою
Далей ад Цэрбера таго.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

68 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Эней да пекла ўжо дабраўся,
Прыйшоў зусім на іншы двор;
Той свет яму няўтульным здаўся,
Няма ні месяца, ні зор,
Там чутны жаласныя крыкі,
Там лямант, гвалт стаіць вялікі,
Там дол завалакла імгла,
Эней з Сівілаю глядзелі,
Што душы грэшныя цярпелі,
Якая кара ім была.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

69 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Смала ў тым пекле булькацела,
Падагравалася ў катлах,
А сера з нафтаю кіпела;
Палаў агонь, аж глянуць жах:
І грэшнікі ў смале сядзелі,
Пякліся на агні, гарэлі
Усе, хто кару заслужыў.
Пяром не апісаць такое,
Не пералічыш дзіўных дзіў.
 

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

70 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Паноў за тое катавалі
І смажылі з бакоў усіх,
Што людзям долі не давалі,
«Лічылі за жывёлу іх.
За гэтае паны вазілі
І дровы з лесу і касілі
Чарот, каб на агні палаў.
За імі чэрці пазіралі,
Прутом жалезным падганялі,
Калі хто-небудзь прыставаў.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

71 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Жалезам агнявым палілі
Спіну, і грудзі, і язык
Злачынцам, што сябе забілі,
Якім наш белы свет апрык.
Пякельным дзёгцем катавалі,
Крывым нажом пад бок штурхалі
Каб не спяшаліся ўміраць,
Чынілі розныя ім мукі,
Таўклі ў драўлянай ступе рукі,
Каб адвыкалі забіваць.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

72 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Скупым-багатым залівалі
Рот закіпеўшым серабром,
Балбатуноў жа прымушалі
Лізаць патэльні языком;
А халастых ды нежанатых,
Хто па чужых жывіўся хатах,
Усіх падвешвалі за крук,
Чапляючы за тое пела,
Што на зямлі грашыла смела,
Не баючыся гэтых мук.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

73 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Сребро наливаха в устата
на всеки стиснат богаташ,
а пък махленката устата —
тя ближеше тиган цвъртящ;
а оня, дето се не жени
и скита с булки пременени,
на кука беше окачен,
забита в същото туй тяло,
без страх мърсувало, грешало,
забравило за видовден.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

74 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

А ўсе разумнікі былыя,
Што мелі ласку мудраваць,
Папы, епіскапы, якія
Любілі паству навучаць,
Каб грошы не граблі лапатай,
Займаліся не ўласнай хатай,
Царквой святою — дзень пры дні,
Ксяндзы, каб баб не спакушалі, —
За ўсе грахі адказ трымалі —
Былі на самым дне ў агні.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

75 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

А тыя, што як след не дбалі
Аб жонках, волю ім далі,
На ўсе вяселлі адпускалі,
На вечарынкі, дзе пілі,
Дзе аж да поўначы гулялі,
Дзе пры дарозе ў жыце спалі, —
Сядзелі тыя ў каўпаках
Бязглуздых, з чорнымі рагамі,
З апушчанымі ўніз вачамі —
Кіпелі ў смаляных катлах.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

76 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Бацькі, што хлопцаў не вучылі,
Трымаць не думалі ў руках,
А толькі, знай адно, хвалілі, —
Кіпелі ў нафтавых катлах;
Яны зрабілі гультаямі
Сыноў уласнымі рукамі, з
А ім сыны жадалі, каб
Хутчэй старыя паміралі,
Сваім нашчадкам пакідалі
За ўсё жыццё набыты скарб.

Переклад білоруською/беларускі.
Частина III.

Текст поеми з ілюстраціями.

77 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Сярод пакутнікаў злачынцы
Былі такія акурат,
Што ў ціхі вечар па драбінцы
У вокны лезлі да дзяўчат;
Што будуць сватаць, абяцалі,
Усяк хлусілі, спакушалі
І дамагаліся свайго;
А што ад іх дзяўчаты мелі?
Да носа самага таўсцелі
Без шлюба і вянца таго.